แนวทางจัดทำบัญชีข้อมูลภาครัฐ

การขับเคลื่อนด้วยข้อมูล (Data Driven) ด้วยการจัดทำบัญชีข้อมูล

การขับเคลื่อนเรื่องข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) หน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชนให้ความสำคัญเป็นอย่างสูง เป็นการปรับตัวเข้าสู่ยุคของการวิเคราะห์และใช้ประโยชน์จากข้อมูลขนาดใหญ่ นำข้อมูลที่มีมาวิเคราะห์เพื่อประกอบการตัดสินใจ เพื่อช่วยเพิ่มขีดความสามารถในการดำเนินงานของหน่วยงาน หน่วยงานภาครัฐจึงเล็งเห็นความจำเป็นในการดำเนินการจัดทำบัญชีข้อมูลอันประกอบด้วย รายการข้อมูล และคำอธิบายข้อมูลดิจิทัลของภาครัฐให้มีมาตรฐาน มีความถูกต้อง ครบถ้วน และเป็นปัจจุบัน ซึ่งเป็นไปตามมาตรา 8 แห่งพระราชบัญญัติการบริหารงานและการให้บริการภาครัฐผ่านระบบดิจิทัล พ.ศ. 2562 และประกาศคณะกรรมการพัฒนารัฐบาลดิจิทัลเรื่อง ธรรมาภิบาลข้อมูลภาครัฐ ข้อ 4 (6) นำไปสู่การพัฒนาระบบศูนย์กลางข้อมูลเปิดภาครัฐ Government Data Catalog : GD Catalog ซึ่งถือได้ว่าการจัดทำบัญชีข้อมูลถือเป็นหนึ่งการจัดทำธรรมาภิบาลข้อมูล เพื่อให้หน่วยงานรัฐเกิดการขับเคลื่อนด้วยข้อมูล (Data Driven) โดยมีการจัดทำคำอธิบายชุดข้อมูลหรือเมทาดาตา (Metadata) สำหรับชุดข้อมูลภาครัฐ โดยให้ความสำคัญกับชุดข้อมูลที่พร้อมใช้ และเชื่อมต่อแบ่งปันข้อมูลชุดข้อมูลระหว่างหน่วยงานรัฐ จะนำไปสู่การวิเคราะห์และใช้ประโยชน์ข้อมูลอย่างเป็นรูปธรรม เพื่อสามารถให้บริการประชาชน ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ในปี 2564 สำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) จึงได้ทบทวนแนวทางการจัดทำบัญชีข้อมูลภาครัฐ เวอร์ชัน 1.0 ขึ้น เพื่อเป็นข้อเสนอแนะให้กับหน่วยงานภาครัฐสามารถนำไปศึกษาและปฏิบัติใช้ โดยตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา พบว่าหน่วยงานภาครัฐยังคงประสบปัญหาในการจัดทำบัญชีข้อมูลหลายประการ ไม่ว่าจะเป็นการพิจารณาเลือกชุดข้อมูล การจัดหมวดหมู่และระดับชั้นข้อมูล การเลือกใช้สัญญาอนุญาตให้ใช้ข้อมูล ดังนั้นเพื่อส่งเสริมให้หน่วยงานจัดทำบัญชีข้อมูล จึงนำมาสู่การปรับปรุง มาตรฐานสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล ว่าด้วยแนวทางการจัดทำบัญชีข้อมูลภาครัฐ เวอร์ชัน 2.0 ขึ้น ซึ่งมีการปรับปรุง 1) ปรับปรุงเนื้อหาให้สอดคล้องกับ มรด. 6 : 2566 ว่าด้วยกรอบธรรมาภิบาลข้อมูลภาครัฐ ฉบับปรับปรุง: แนวปฏิบัติ เวอร์ชัน 2.0 ซึ่งเป็นกรอบแนวทางการจัดทำบัญชีข้อมูล เช่น การกำหนดยุทธศาสตร์ด้านข้อมูล แนวทางการจัดหมวดหมู่และระดับชั้นข้อมูล 2) ปรับปรุงคำอธิบายข้อมูลส่วนหลัก (Mandatory Metadata) โดยการเพิ่มตัวเลือกรายชื่อองค์กร เพิ่มตัวเลือกรายการจัดหมวดหมู่ “ข้อมูลใช้ภายใน” และปรับปรุงรายการตัวเลือกสัญญาอนุญาตให้ใช้ข้อมูล พร้อมเกณฑ์การพิจารณาการเลือกประเภทสัญญา และ 3) ปรับปรุงคำอธิบายข้อมูลทางเลือก (Optional Metadata) โดยการเพิ่มรายการระดับชั้นข้อมูล และเพิ่มตัวเลือกรายการเงื่อนไขการเข้าถึงข้อมูล พร้อมยกตัวอย่าง เพื่อเป็นแนวทางให้หน่วยงานนำไปประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมต่อชุดข้อมูลของหน่วยงานต่อไป

การจัดทำบัญชีข้อมูลถือเป็นหนึ่งการจัดทำธรรมาภิบาลข้อมูล เพื่อให้หน่วยงานรัฐเกิดการขับเคลื่อนด้วยข้อมูล (Data Driven) โดยมีการจัดทำคำอธิบายชุดข้อมูลหรือเมทาดาตา (Metadata) สำหรับชุดข้อมูลภาครัฐ โดยให้ความสำคัญกับชุดข้อมูลที่พร้อมใช้ และเชื่อมต่อแบ่งปันข้อมูลชุดข้อมูลระหว่างหน่วยงานรัฐ จะนำไปสู่การวิเคราะห์และใช้ประโยชน์ข้อมูลอย่างเป็นรูปธรรม เพื่อสามารถให้บริการประชาชน ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การประกาศมาตรฐานสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (มสพร.)

เมื่อวันที่ 19 กันยายน 2566 นายสุพจน์ เธียรวุฒิ ผู้อำนวยการสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) ได้ลงนามในประกาศประกาศสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) เลขที่ ม 4/2566 เรื่อง มสพร. 1-2566 มาตรฐานสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) ว่าด้วยแนวทางการจัดทำบัญชีข้อมูลภาครัฐ เพื่อประกาศใช้สำหรับสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) และเพื่อเป็นข้อเสนอแนะให้หน่วยงานภาครัฐอื่นๆ ได้นำไปใช้เป็นตัวอย่างหรือแนวปฏิบัติต่อไป

เอกสารมาตรฐานแนวทางจัดทำบัญชีข้อมูลภาครัฐ

เอกสารประกอบมาตรฐานฯ

ไฟล์เอกสาร	วันที่นำเข้า	ลิงก์ดาวน์โหลด
ประกาศ สพร. ม 1/2566 มสพร.ว่าด้วยแนวทางจัดทำบัญชีข้อมูลภาครัฐ	18/9/2023
เอกสารประกอบ มสพร. 1-2566 ว่าด้วยแนวทางจัดทำบัญชีข้อมูลภาครัฐ	18/9/2023
เอกสาร ภาคผนวก ก การจัดทำ Metadata Standard	18/9/2023
เอกสาร ภาคผนวก ข คำอธิบายรายการตัวเลือก	18/9/2023
เอกสาร ภาคผนวก ค สัญญาอนุญาตให้ใช้ข้อมุูล	18/9/2023
เครื่องมือการพิจารณาประเภทสัญญาอนุญาตให้ใช้ข้อมูล	18/9/2023